FAQ - Veelgestelde vragen

Is een universeel basisinkomen een goed idee?

Wij geloven dat een universeel basisinkomen een veelbelovende benadering is van ontwikkelingshulp die de fundamentele mensenrechten eerbiedigt in een kapitalistisch systeem. Studies suggereren dat deelnemers die zich minder zorgen maakten over geld en genoeg te eten hadden, bijdroegen aan een algehele betere gezondheid. Een programma in Canada toonde verbeteringen in gezondheidsresultaten in de loop van vier jaar, wat volgens onderzoekers een direct gevolg was van het extra gevoel van veiligheid dat het basisinkomen biedt. Meer bewijs van de voordelen van een universeel basisinkomen vindt u hier.

Waarom is gekozen voor Busibi in Oeganda?

Oeganda werd gekozen voor het project vanwege de persoonlijke en professionele ervaring van Eight in Oeganda. Na intensief onderzoek in verschillende dorpen in West-Oeganda, met name de Fort Portal-regio, werd Busibi geselecteerd. Er is voor de regio gekozen omdat het aantal inwoners paste bij het beperkte budget voor het proefproject en omdat het dorp op een schiereiland ligt en dus ook geografisch gezien een zelfstandige gemeente is.

Waarom werd gekozen voor Lutala in de DRC?

  • artisanaal mijngebied voor cassiteriet (tin)

  • Mix tussen mijnwerkers en andere activiteiten (landbouw, commerciële activiteiten)

  • Tin is vanwege zijn geleidingseigenschappen een cruciaal mineraal in de moderne technologie voor het verbinden van elementen

  • relatief “conflictvrij” gebied in de provincie Maniema

  • Goede maat voor een eerste dorp (piloot) in DR Congo

Waarom duurt het project maar twee jaar?

Het project duurt slechts twee jaar omdat de dynamiek van een dorp snel verandert. Er wonen nu bijvoorbeeld meer gezinnen in Busibi dan toen het project in 2017 van start ging. Idealiter zou het basisinkomen universeel zijn en nooit eindigen, maar dit zou niet eerlijk zijn tegenover naburige dorpen.

We willen zoveel mogelijk dorpen een “basisinkomensimpuls” kunnen geven en overheden inspireren om hun eigen sociale beschermingsregelingen op te zetten.

Tijdens de groeifase van het project en door middel van onafhankelijk onderzoek willen we zien welke tijdlijn de effecten maximaliseert die we willen bereiken.

Waarom 16€ per volwassene en 8€ per kind?/Hoe bepaalden we de hoogte van het bedrag voor het basisinkomen in het dorp?

Volgens wetenschappelijk onderzoek (Hauser en Shapiro, 2013; Standing, 2015) kan het optimale bedrag voor een basisinkomen op twee manieren worden bepaald. De eerste methode neemt de officiële armoedegrens van een land als basis voor het extra inkomen. We denken echter niet dat deze aanpak ideaal is. Verschillende belanghebbenden zijn het oneens over de exacte armoedegrens en het gemiddelde inkomen binnen een land kan verschillen, bijvoorbeeld tussen stedelijke en plattelandsbevolking. Als activisten streven we er in de eerste plaats naar dat elke maatregel zo effectief mogelijk is en tegelijkertijd realistisch blijven met betrekking tot de fondsen die we op korte en lange termijn kunnen werven. We volgen daarom de methode van de Britse arbeidseconoom Guy Standing, waarbij 30% van het gemiddelde inkomen van gezinnen met lagere inkomens aan elke volwassene wordt toegekend. Hun redenering is dat "[het is] ... genoeg om een verschil te maken in de levensstandaard, maar niet genoeg om ze aanzienlijk te verbeteren." Aangezien Standing en zijn team met deze aanpak goede transformatieve resultaten laten zien, hebben we onderzocht wat dit betekende voor de landelijke gebieden in de buurt van Fort Portal.

Volgens de gegevens van de Wereldbank is de gemiddelde koopkracht van de 40% lagere inkomensgezinnen 1,4$ per dag[1] in Oeganda.

1,4 $ per capita van de bevolking voor Oeganda wordt uitgedrukt in koopkrachtpariteit (PPP 2011). Om te berekenen wat dit betekent in koopkracht in werkelijke Oegandese Shillings, wordt een omrekeningsfactor gebruikt. De meest recente is 1024,01 (2014)[2]. Maar als we vandaag naar de wisselkoers kijken, dan is die rond de 3300 (april 2016). We kiezen ervoor om het nu vast te stellen op 3300 in plaats van de conversiefactor te gebruiken. Dit kan vervelend zijn voor een pure econoom. Maar we willen snel impact hebben en onze methoden gaandeweg verbeteren. Dus beginnen we hiermee.

30% van 1,4$ is 0,42$. We hanteren dezelfde vuistregel voor een gezin van 5 met 2 volwassenen en 3 kinderen. We berekenen voor een volwassene 0,6$ per dag en een kind (jonger dan 18 jaar) 0,3$ per dag.

Voor maandelijkse betalingen betekent dit (0,6$ * 365 /12) 18,25 $ voor volwassenen en 9,13 $ voor kinderen. Deze bedragen maal 3300 betekent, 60225 UGX voor volwassenen en 30113 UGX per maand.

Hoewel dit bedrag gedurende de pilot vast blijft, zullen we het bedrag zorgvuldig herzien voordat we het toepassen op toekomstige projecten, bijvoorbeeld om rekening te houden met inflatie of andere lokale omstandigheden.

In DR Congo is het 20$ per volwassene en 10$ per kind.

Dit is een combinatie van de rekenmethode die voor Oeganda wordt gebruikt (vergelijkbare armoedecijfers) en het dichten van de inkomenskloof voor mijnwerkers (leefbaar loon). Dit is gebaseerd op de studie uitgevoerd door IPIS, Fairphone en Levin Sources : https://ipisresearch.be/wp-content/uploads/2020/05/2003-miners-revenue.pdf

Dit leidt tot de volgende inzichten:

·     Uit het onderzoek blijkt dat volgens IPIS-gegevens van 2016 en 2018 de meeste 3T-mijnwerkers in Oost-Congo ongeveer 2,7 tot 3,3 dollar per dag verdienen, of tussen 71,37 en 86 dollar per maand.

·     Dit is echter ver boven de landelijke armoedegrens van de DRC, zowel op individueel niveau (USD 4,89 per maand) als op het niveau van een 5-persoonshuishouden (USD 24). Het is ook hoger dan de armoedegrens van de Wereldbanken op individueel niveau (USD 58 per maand)

·     Het minimumloon in de DRC op individueel niveau is USD 85 per maand.

·     Zoals te zien is in dit rapport, bestaan de meeste huishoudens uit 6 personen en worden de kosten van hun basisbehoeften geschat op ongeveer 243 USD per maand.

·     Bedenk ook dat niet iedereen als mijnwerker werkt. De inkomsten van mijnwerkers zijn meestal hoger dan die van mensen die in de landbouw of andere bedrijven werken. Er is echter nog steeds een kloof tussen wat mijnwerkers verdienen en het leefbaar inkomen. Maar voor boeren is die kloof nog groter, omdat ze minder zouden verdienen dan mijnwerkers.

Daarom hebben we er de volgende vuistregel van gemaakt voor een gezin van 6:

(2 volwassenen x 85$ minimumloon) + (2 x 20$ per volwassene UCT + 4 x 10$ per kind UCT) = 250$ (wat overeenkomt met de schatting van 243$ per maand voor basisbehoeften)

[1] http://data.worldbank.org/indicator/SI.SPR.PC40

[2] http://wdi.worldbank.org/table/4.16

Waarom wordt het geld voor de kinderen aan de moeder gegeven?

Moeders in Oeganda en de DRC zijn traditioneel verantwoordelijk voor de kinderopvang. Ze brengen de kinderen naar school, voorzien ze van eten etc. We hopen dat we, door het bedrag dat per kind betaald wordt, aan de moeders te besteden, meer zelfstandigheid kunnen stimuleren. Als de moeder er niet is, wordt het geld in plaats daarvan aan een andere vrouwelijke verzorger gegeven, zoals de grootmoeder.

Hoe werkt een spaargroep?

Het idee is dat een groep mensen maandelijks hetzelfde bedrag spaart en dit op een gemeenschappelijke rekening stort. Elke maand kan één lid van de groep het totale ingezamelde bedrag gebruiken om een grotere investering te doen of een dure behoefte te dekken, bijvoorbeeld een operatie. Ook complexere groepen met variërende bedragen en leenmogelijkheden zijn mogelijk.

Geven jullie echt geen advies over hoe het geld moet worden besteed?

Nee, er is geen advies. Wel hebben we een dienstverlener die één keer per maand langs het dorp komt om kinderen die net 18 zijn geworden aan te melden, problemen met mobiele telefoons en pincodes op te lossen en content voor communicatiedoeleinden te maken, zoals foto's en video's.

Wat zijn de langetermijneffecten?

We hebben gezien dat investeringen – bijvoorbeeld in vee, grond en bedrijven – die worden gedaan in de tijd dat het basisinkomen wordt verstrekt, vaak blijven staan. Collectieve acties, zoals spaargroepen, groepsacties richting lokale overheden om gemeenschapsverbeteringen te bereiken voor scholen, elektriciteit en water, blijven vaker voorkomen nadat het project is afgelopen. Op individueel niveau zien we een toename van geluk en empowerment, die volgens ons essentieel zijn voor mensen om te gedijen.

Samen met de Universiteit Antwerpen (IOB) onderzoeken we momenteel de langetermijneffecten van het basisinkomen. De voorlopige uitslagen leest u hier.

Waarom zijn er niet meer van dit soort interventies?

Het universele basisinkomen is niet wijdverspreid omdat de "top-down"-benadering van hulpprogramma's nog steeds dominanter is dan de "bottom-up"-benadering. Daarnaast bestaan er heel wat vooroordelen en mythes rond het basisinkomen, zie hier en hieronder enkele voorbeelden.

Gedijen mensen goed als ze autonomie krijgen?

Ja, er is onderzoek om dit te ondersteunen. Meer autonomie betekent meer geluk en betrokkenheid, elk individu voelt zich verantwoordelijk en wil daarom optimaal presteren. Mensen voelen zich ook meer gewaardeerd en gemotiveerd om nieuwe vaardigheden te leren, wat leidt tot een hogere productiviteit en een groter gemeenschapsgevoel.

Waarom heeft Fairphone besloten om mee te doen aan het onderzoek?

Bij Fairphone zien we sociale en milieurisico's in Artisanal & Small Scale (ASM) mijnbouw als kansen om verandering te stimuleren. We integreren doelbewust ASM-mijnbouwmaterialen in onze toeleveringsketen om continue verbetering te ondersteunen. We zijn begonnen met het integreren van conflictvrij tin uit ITSCI-gecertificeerde mijnen in de Fairphone 2 en 3(+) en gebruiken momenteel gerecycled tin voor de Fairphone 4.

Onze volgende stap is om verder te gaan dan conflictvrij blik. Hiervoor willen we bijdragen aan hogere inkomens voor mijnwerkers, aangezien we ontdekten dat het inkomen van mijnwerkershuishoudens niet voldeed aan de basisbehoeften. Onvoorwaardelijke cashtransferprogramma's, waaronder de pilot in Oeganda, laten veelbelovende effecten zien op armoede, gezondheid en kinderarbeid.

Deelname aan de follow-up van deze pilot is een goede gelegenheid om te beoordelen hoe onvoorwaardelijke geldoverdrachten ASM-mijnwerkers kunnen ondersteunen, aangezien de dorpen die de overdrachten ontvangen in een 3TG-mijnbouwregio liggen. Mijnbouw is een belangrijke economische activiteit voor de huishoudens in het eerste aan boord genomen dorp, aangezien meer dan de helft van de huishoudens ten minste 1 mijnwerker omvat en voor meer dan 30% van de bevolking mijnbouw hun voornaamste bezigheid is.

Door deel te nemen aan dit onderzoek willen we deel uitmaken van een baanbrekend proces om bewijs te genereren voor onvoorwaardelijke geldoverdrachten als middel voor (downstream) industrie om de inkomensongelijkheid in de (upstream) toeleveringsketen aan te pakken. We willen nagaan of verbeterde inkomensniveaus ook leiden tot betere omstandigheden op mijnbouwlocaties en zoeken naar schaalbare manieren waarop de industrie kan worden betrokken bij deze nieuwe aanpak.

Waarom ondersteunt Proximus Eight?

De campagne voor het inzamelen en recyclen van mobiele telefoons is het resultaat van een samenwerking tussen Proximus en Umicore. Proximus van zijn kant engageert zich om zoveel mogelijk Belgen te sensibiliseren en de inzameling van de gsm's te verzekeren. Umicore, als wereldleider in de recyclage van essentiële metalen, zal haar recyclagetechnologie ten dienste stellen van het project en de mobiele telefoons behandelen die niet langer geschikt zijn voor hergebruik op de tweedehandsmarkt. Na recycling kunnen schaarse grondstoffen worden hergebruikt in het productieproces van laptops en mobiele telefoons.

Het ontginnen van grondstoffen als kobalt, coltan, zilver en goud heeft niet alleen een negatieve impact op het milieu. Lokale bevolkingsgroepen worden ook getroffen, aangezien ambachtelijke mijnbouw in verband kan worden gebracht met verschillende humanitaire problemen.

Met de recyclagecampagne wil Proximus de cirkel sluiten door iets van betekenis te doen voor de mensen in deze mijnregio's. Daarom werkt het bedrijf samen met EIGHT. De organisatie durft conventies te doorbreken door mensen die in armoede leven autonoom te laten beslissen over de besteding van de ontvangen gelden, waardoor ze direct zelf keuzes kunnen maken. Proximus voelt zich sterk verbonden met de inspanningen van EIGHT, waarvoor ze in 2018 de prijs “digital for development” wonnen.